İyiyi ve Kötüyü Nasıl Ayırt Ederiz? Düzen ve Düzensizliğin İyilikleri ve Kötülükleri Belirleyici Özellikleri. İyiliklerin ve Kötülüklerin Tanımlanmasını Açıklayan Felsefi Görüş.

19 Haziran 2022 Pazar

İyilik demek sevgi demektir.

Sevgi ise insani, varlıksal erdemlerin bütününden oluşan güçtür demiştik ve iyilik dediğimizde işte bu erdemlerin uygulandığı zaman yaşananlardır, ortaya çıkanlardır yada bu erdemlerdir diyebiliriz. İyilik, sevgi bir düzenlilik, düzen, düzene neden olma halidir ve bu haliyle kötülüklerden kolaylıkla ayırt edilebilir. Kötülükler düzensizdir, düzensizlikler ortaya çıkarır, düzenleri bozar ve bu özellikleri ile kolayca fark edilebilmektedirler. Her iyiliğin içinde bir düzen, her kötülüğün içinde mutlaka bir düzensizlik vardır. Bu düzensizlik, tabii ki eşyaların simetrik olarak yerleri ile ilgili olanı değil, yaşamı desteklemesi anlamında bir düzen ve düzensizliktir.. Yani barış bir iyiliktir ve iki kişiyi barıştırmak, onların yaşamlarına uyum ve düzen getirecektir, çünkü barış olunca, sonrasında aralarındaki kırgınlıklar ve bunlara neden olan bütün olumsuzluklar unutulacak, affedilecek ve barış yapıldığı anlaşılacaktır. Dolayısı ile bu ifade bir düzenli uygulamayı temsil etmektedir. Küslük nedeni ile görüşmemeleri, normal yaşantılarında bir düzenin bozulmasına, aralarındaki bağın kopmasına neden olmuştur ve bu bağın iyiliği temsil eden arkadaşlık, dostluk yada aile gibi kavramları ifade etmesiyle düzeni de temsil ettiğini görebiliriz ve dahilin de küsmek, bu düzeni bozarak bir çok kavramı yok eder ve kötülüklerle ilgili olumsuz bir eylemdir diyebiliriz. ( Zorunluluklar ve faydası olacak şekilde bir küsme durumu, bu haliyle yerine göre ve son çare olarak uygulanabilir ) Olması gereken, sorunların konuşarak halledilmesi ve samimi ve içten yakınlık bağının koparılmamasıdır, düzen ve iyilik bu şekilde davranmayı gerektirir.

Ancak nefret mesela, bulunduğu alanda tamamen düşmancıl ve olumsuzluk sergileyen oluşumları ile yıkıcılık sağlayarak düzenleri bozmak gibi özellikleri vardır. Birinden nefret edenler, bu nefret yüzünden O'na zarar vererek O'nun hayatında düzensizlikleri oluşturmuş olurlar. O'nun hayatında, o alanda olumsuz bir eylem harekete geçirmişlerdir ve bu olumsuz eylem, bir çok düzenli ve iyilikle ilgili olan oluşumları bozar ve bu örnekle de düzenli olanlar, düzeni sağlayanlar iyiliklerle ilgili, düzensiz olanlar ve düzensizlik sağlayanlarda kötülüklerle ilgilidir diyebiliriz. Evrene bakarsanız örnek olarak bir düzeni ifade ettiğini görebilirsiniz, anlaşılamaz bir düzenlilik görülmektedir. Aslında yaşamdaki her şeyimiz bir düzenle bulunmaktadır ve var olmak bir düzen işidir, haliyle var olmak iyilikle ilgili bir durumdur. İyilikler sayesinde ve nedeni ile varız ve iyiliklerle var olmayı ancak sürdürülebilir kılabiliriz.

Mesela başka bir örnek, kimileri için zor bir ayrım olarak belki de, dedikodu da bir düzensizlik durumudur ve bu haliyle kötülüktür. Dedikodu, hakkında konuşulan kişinin izni ve bilgisi olmadan O'nunla ilgili ileri geri rahatça özel konuları hakkında konuşabilmektir. Bu durum, hakkında bu şekilde konuşulan kişiyi rahatsız edebilir ve kişiler arasında, ilgili kişinin yaşamında, belki de psikolojisinde sorunlara yol açabilir ve bu olay, işte bir düzensizliği ortaya çıkarmış olur. Psikolojinin sağlıklı olması düzendir, sağlıksızlık düzensizliktir. Her zaman sonucunun yıkıcı olması durumları ile iyilik ve kötülükleri ayırt edemeyiz, nitekim iyilikler bazen yıkıcı olarak sonuçlar doğurabilmektedir. Bu sebeple dedikodunun kötülükle ilgili olduğunu söyleyebiliriz ve yıkıcılık, olumsuzluk sonuçları, iticilik, beğenmeme, olumsuz hissetme ve benzeri gibi durumlarla iyilik ve kötülük hakkında bilgi verebilmemiz her zaman söz konusu olmayabilir.

Bu sebeple en belirgin ayrışma noktaları birinin düzeni temsil ederken ve sağlarken, diğerinin düzensizlikleri temsil etmesi ve sağlamasıdır diyebiliriz. Kötülük ve iyiliklerle ilgili en belirgin ayıraç olarak bu felsefi görüş kullanılabilir.

Düzen ve düzensizlik çok kapsamlı bir şekilde incelenerek yaşamın bütün alanlarına göre yorumlanabilir özelliklerdedir ve bu açıklama mesela, amacı nedeni ile bir düzenliliği sağlamaya çalışmaktadır, bilgisi eksik olanlara bilgi vererek onları aydınlatmak ve yollarında yürümelerine yardımcı olmaya çalışmaktadır. Bu işte bir düzeni ifade etmektedir. Bu gibi örneklerle iyiliklerin ve kötülüklerin ayrımını artık daha kolay bir şekilde yapabilirsiniz.

İnsanı ve varlıkları yücelten, iyilikle ilgili olan erdemleri, bu şekilde içeriğindeki ve uygulamalarındaki, sonuçları ve sebeplerindeki düzenleri ortaya çıkararak, insanı ve varlıkları erdemsel anlamda aşağılara çeken olumsuz eylemleri de, içeriğindeki ve uygulamalarındaki, sonuçlarındaki, sebeplerindeki düzensizlikleri ortaya çıkararak anlayabilirsiniz.