Muhakeme, bir konu yada çalışma, yada bilgi ile ilgili eğrisini doğrusunu, yanlışını, nedenlerini, sonuçlarını ve benzeri açıklamalarını bulmak adına, o ilgili konuyu daha iyi, derinden, detayları ile anlamak için yapılan bir sorgulamalar türüdür. Muhakeme yeteneği olduğu zaman en güvenilir bilgilerde bile bir sorgulama içine girilmesi, bu sorgulamanın her zaman güven verici özelliklerde olması, muhakeme yeteneğinin bakış açısıdır. Muhakeme, duru bir şekilde duran bir oluşuma sorgulama özelliği ile gelen bir hareketlilik verir. Muhakeme, üretilen ve uygulanan bilgileri sorgular. Atıl ve boş bir şekilde uygulamaya bakmaz, her zaman acaba doğru çalışıyor mu? Bir sorun var mı? Sürekli mi? gibi binbir çeşitte felsefi ve düşünsel sorularla bu yeteneği kullanan varlığı sürekli konu hakkında bilgilendirir.
Oldukça faydalı bir yetenek olarak diğer erdemlerin arasında yerini alır ve varlık, ne kadar bilgi ve tecrübe alanında gelişmiş ise muhakeme yeteneği de o denli ileri seviyede olur. Varlığın bütün bilgi ve tecrübelerinin ortak bir çalışması şeklinde muhakeme yapması durumu olan bu yetenek, içeriğindeki anlamını varlıklarda yaşatır. Her şey yapısına göre sorgulanmaya değer özelliklerdedir.
.png)
Felsefe nedenleri sonuçları açıklama bilgisini üretirken, muhakeme onu kullanmak için gereken itilimi sağlar. Hareketi sağlar. Nedenleri sonuçları sorgulatan bu yetenek, nedenleri sonuçları bilmemizi sağlayan ise felsefedir. İçe içe bir kavram olarak felsefe ile bir bütün şeklinde de kullanılmaktadır. Felsefenin yapısının içeriğinde bulunan bu erdem, sadece sorgulamak, sorular sorarak araştırmak erdemini ifade etmektedir. Yorumlamak dediğimiz gibi felsefenin işidir. Sorgulama yeteneği ile kullanılan felsefi bilgiler, ardında hiç akla hayale gelmeyecek sorunları ortaya çıkarabilir, faydaları bulabilir. Hiçbir şey sorgulanmaya gerek yok şeklinde yorumlanmamalı, her şey kendi yapısı ile ilgili sürekli sorguya muhtaçtır denilmelidir. Bu sorgu onu baki kılar, sorunsuz yapmak için sürekli çabalar, eksiklerini arar, problemleri bulur... Bir çok konuda hiç bir hata olmadığını düşündüğümüz alanlarda bile mutlaka sorgulama devam etmeli ve içeriğine göre bu sorgular düzenlenmelidir.
Alakasız sorular, ilgisi olmayan alanlara sorulmaz, her alanın kendi sorusu şeklinde bilgileri vardır uygulanması gereken. Her sorgunun kendi temas ettiği bilgi vardır. Muhakeme, sorgulama yeteneği bu şekilde etkilerle gereken şekilde varlıklar için çalışır ve sevginin içindeki erdemlerden biri olarak yerini alır.
